Да гэтага часу словам мармур называюць розныя пароды, падобныя паміж сабой. Будаўнікі называюць мармурам любы трывалы, які паддаецца паліроўцы вапняк. Часам за мармур прымаюць падобную пароду серпенцініт. Сапраўдны мармур на светлым зломе нагадвае цукар. Дзякуючы прымешкам гэты камень становіцца пярэстым, плямістым, муаравым, свілевым і з жылкамі. Пласт чыстага беласнежнага мармуру таўшчынёй да 30 сантыметраў прасвечвае наскрозь.
Паклады мармуру знойдзены ў розных месцах Расіі. Больш за ўсё, звыш 20 радовішчаў знаходзіцца на Ўрале, але здабываюць камень толькі з 8 пакладаў. Белы мармур атрымліваюць на Каелгінскім і Айдырлінскім радовішчах, шэры - даюць Уфалейскі і Мармуровы паклады, жоўты паступае з Кастрычніцкага і Пачынскага кар'ераў, чорны мармур прыносіць Першінскае радовішча, ружова-чырвоны камень дае Ніжне-Тагільскі залеж.
На Алтаі і ў Заходняй Сібіры вядома звыш 50 радовішчаў мармуру, распрацоўваюць жа тут тры паклады. Пуштулімскае радовішча дае ўнікальны тонкакрупчасты белы з чырвона-зялёнымі пражылкамі мармур. Бэзава-ружовы камень атрымліваюць на Граматушынскім радовішчы. Шэра-крэмавы мармур дае Пецянеўскі кар'ер. У Краснаярскім краі размешчана буйное Кібік-Кардонскае радовішча, дзе больш за дваццаць разнавіднасцяў белага, далікатна-крэмавага, бледна-ружовага, аранжавага, жоўтага і зелянява-шэрага мармуру. Радовішча Бураўшчына ў Іркуцкай вобласці дае чырванавата-ружовы крупнозерністой камень з бэзавым, аранжавым, зялёным, шэрым адценнямі. Гэтым мармурам аздоблены маскоўскія метрастанцыі "Марксісцкая", "Траццякоўская" і іншыя. На Далёкім Усходзе апошнім часам разведалі і падрыхтавалі да здабычы радовішча зялёнага мармуру з рознымі адценнямі.
Агульныя запасы абліцавальнага каменя краін СНД налічваюць некалькі дзясяткаў мільярдаў кубаметраў не менш як з 10 тысячамі дэкаратыўных разнавіднасцяў. Зараз поўнасцю разведана 411 радовішчаў пры запасе 1,36 мільярда кубаметраў. Палова гэтых пакладаў распрацоўваюцца.
На паўночным захадзе Расіі, у Рэспубліцы Карэлія, Ленінградскай вобласці і на Кольскім паўвостраве чырвоныя і ружовыя граніты даюць радовішчы Вінга, Уккамякі і Шальскае. Жоўта-ружовы камень дае Муставаар. Найбольш вядома Шокшынскае радовішча. Яго камень выкарыстоўвалі пры збудаванні саркафага Напалеона ў Парыжы, помніка Мікалаю I у Санкт-Пецярбургу, магілы Невядомага салдата ў Маскве. Заваяваў прызнанне архітэктараў і будаўнікоў шэра-ружовы і чырвоны граніт Кузрэчанскага радовішча ў Мурманскай вобласці. Тутэйшы камень набываюць у Заходняй Еўропе і Японіі. У Ленінградскай вобласці, на Ялізаўскім радовішчы, здабываюць шэра-карычневы камень, які нагадвае знакаміты амерыканскі граніт "dacota mahogany".
Украіна размяшчае пакладамі высокакаштоўных гранітаў. Найбольш вядомы чырвоны камень Капусцінскага радовішча, які на еўрапейскім рынку называюць "Rosso Santiago". У раёне Крывога Рога ёсць паклады каменя чорнага колеру - чарнокіта, які аналагічны вядомаму чорнаму бразільскаму граніту.
Шмат пакладаў мармуру выяўлена і асвоена ў Сярэдняй Азіі. Самае магутнае з іх - Газганскае ва Узбекістане, дзе здабываюць ружовы, крэмавы, аранжавы, жоўты, шэры і чорны абліцовачны камень, які ідэнтычны вядомым партугальскім, іспанскім, нарвежскім гатункам.
Багатая на паклады мармуру Грузія. Тут у Моліці, Саліэці, у Старой і Новай Шрошы здабываюць чырвоны камень, які не саступае французскаму і іспанскаму чырвонаму мармуру.
У Расіі першым сталі выкарыстоўваць карэльскі мармур. Прыгожы і даўгавечны камень Тыўдыі ў Карэліі далікатна-палявога колеру з ружовымі пражылкамі, а таксама мармур ювенскага радовішча ў Прылажжы ўпрыгожылі шматлікія палацы і саборы Санкт-Пецярбурга. Тут каля двухсот гадоў таму італьянскі архітэктар Антоніа Рынальдзі ўзвёў будынак, які быў запар абліцаваны 32 гатункамі мармуру, дастаўленага з розных канцоў Расіі, а таксама з Фінляндыі, Грэцыі, Італіі. Гэты будынак стаў знакамітым і атрымаў назву - "Мармуровы палац".
У 1762 годзе Кацярына II даручыла Антоніа Рынальдзі, якога сталі называць "майстрам мармуровых фасадаў", будаўніцтва сабора, звязанага з Пятром Вялікім. Храм назвалі па імі святога Ісакія Далмацкага. Яго дзень - 30 траўня па старым стылі супаў з датай нараджэння Пятра I. Будынак вырашылі абліцаваць рознымі гатункамі яркага аланецкага мармуру. Але будоўля пайшла марудна. Пасля смерці Кацярыны імператар Павел, незадаволены затрымкай, загадаў спешна дабудаваць будынак у цэгле, а астатні мармур перадаць на ўзвядзенне Міхайлаўскага замка. З гэтай нагоды неўзабаве з'явілася эпі-грама: "Двух валадаранняў помнік прыстойны, ніз мармуровы, а верх цагляны".
Аляксандр I вырашыў перабудаваць сабор і прапанаваў "адшукаць сродак да ўпрыгожвання храма... не зачыняючы... багатай мармуровай яго адзежы". Будаўніцтва сабора даручылі архітэктару А. Манферрану. Пад яго назіраннем узводзілі сцены з цэглы таўшчынёй ад дзвюх з паловай да пяці метраў. Адначасова сцены абліцоўвалі прыгожым сінявата-шэрым і шэра-зялёным рускеальскім мармурам з Карэліі. Вонкавыя пліты таўшчынёй 5-6 гл, а ўнутраныя - 1,5-2 гл злучалі з мурам жалезнымі крукамі - піронамі. Але рускеальскі камень аказаўся не занадта ўстойлівым для вонкавых сцен, і гэта стварае нямала цяжкасцяў цяперашнім рэстаўратарам. Сабор усярэдзіне ўпрыгожаны жоўтым італьянскім мармурам з Сіены, зялёным - з Генуі і чырвоным з цёмнымі пражылкамі мармурам "грыёта" з Паўднёвай Францыі. Фрыз выканалі з шокшынскага парфіру, здабытага на берагах Анежскага возера. Гэтым жа каменем выклалі падлогу паміж іканастасам і балюстрадай. На падлозе сабора па-над цагляным насцілам выклалі вялізны мармуровы дыван з пліт шэрага і зялёнага колеру, здабытых пад Выбаргам. Гэты мармур да сённяшняга дня вытрымаў амаль бязбольна 100 мільёнаў наведвальнікаў.
Паклады мармуру раскіданыя па ўсім свеце. У старажытнасці славіўся грэцкі мармур з каменяломняў Панталікона на паўночны ўсход ад Афін. З гэтага каменя ўзведзены ўсе класічныя старажытнагрэцкія архітэктурныя збудаванні. Адмысловую прыгажосць такому мармуру надалі залаціста-жоўтыя сляды выветрывання. Цяпер грэчаскія паклады поўнасцю вычарпаны.
Цяпер больш за ўсё вядомы белы мармур, які здабываюць каля горада Каррара ў Таскане на поўначы Італіі. Камень залягае па ўсім схіле Апуанскіх Альпаў аж да самага грэбня хрыбта. З тутэйшых каменяломняў мармур бралі яшчэ ў Старажытным Рыме. Потым надоўга забыліся і зноў успомнілі ў позняе сярэднявечча і ў эпоху Адраджэння. Паклады тутэйшага чыста-белага каменя здаюцца невычэрпнымі. Тут у асноўным здабываюць малочна-белы мармур, часам з лёгкім блакітнаватым адценнем. Сустракаецца і чыста-белы камень, які шануюць скульптары. Вялікі Мікеланджэла шукаў для сваіх твораў асабліва светлы камень у распрацоўках у Монтэ-Альтысіма - самай высокай вяршыні хрыбта.
Італія і ў іншых месцах здабывае белы камень, а таксама цёмна-зялёны, бела-жоўты, карычнева-чырвоны мармур. У Аўстрыі, каля горада Зальцбург, атрымліваюць "альпінгрюн" - "альпійскую зеляніну" - мармур цёмна-зялёнага колеру са светла-зялёнымі і шаравата-белымі прожылкамі. Аўстрыя яшчэ вядома сваім "інтэрсбергскім мармурам" жаўтлявага або ружовага колеру. Яго часта выкарыстоўваюць для вонкавага і ўнутранага аздаблення будынкаў, а таксама для скульптур.
"Напалеон" - такое імя ў жаўтлява-шэрага і карычневага мармуру з плямамі і жылкамі, які здабываюць у Францыі. Тут атрымліваюць і іншыя віды аздобнага каменя.
У Нямеччыне розныя гатункі мармуру даюць Баварыя, а таксама землі Гесэн і Рэйнланд-Пфальц.
Бельгійскае радовішча Сірымонт прыносіць шэры і чорны мармур з дробнымі белымі плямамі - рэшткамі марскіх лілей. Гэты камень называюць "бельгійскім гранітам". У Швейцарыі распаўсюджаны "даламітавы мармур" з дробназярністай будовай.
У Марока, Алжыры, Тунісе, Афганістане, Пакістане здабываюць паласаты камень далікатных жаўтлявых і зялёных тонаў пад назвай "мармуровы анікс".
Home | Articles
December 18, 2024 17:07:57 +0200 GMT
0.008 sec.
